ดมเพิ่มพลัง! ทำไมนักกีฬาถึงนิยมดม "เกลือดม" ก่อนหรือระหว่างแข่ง !!

สำหรับเกลือดมเป็นการกระตุ้นสมรรถภาพ โดยมันจะทำให้เกิดปฏิกิริยาเมื่อมีการสูดลมหายใจอย่างแรง ส่งผลให้ร่างกายได้รับอากาศ และออกซิเจนมากขึ้น ซึ่งอาจช่วยเพิ่มความตื่นตัวและความพร้อมทางร่างกายได้

นอกจากนี้เกลือดมกลิ่นยังใช้ในกรณีที่บุคคลหรือนักกีฬาหมดสติชั่วคราวจากการไหลเวียนของเลือดไปเลี้ยงสมองลดลง เช่นในสถานการณ์ที่นักมวยถูกชกเข้าที่ศีรษะจนเป็นลม หรือการปะทะที่ศีรษะอย่างรุนแรงของนักฟุตบอล เป็นต้น

งานนี้ลองมาทำความรู้จักเจ้า "เกลือดมกลิ่น" ว่าทำมาจากอะไร มีประโยชน์มากแค่ไหน แล้วทำไมในศึกคนชนคนอเมริกันฟุตบอลเอ็นเอฟแอล ถึงได้สั่งห้ามการใช้สิ่งนี้

เกลือดมคืออะไร ?

เกลือดม (smelling salts) เป็นสารเคมีโดยส่วนใหญ่จะมี แอมโมเนียมคาร์บอเนต (ammonium carbonate) หรือเป็นส่วนผสมของ แอมโมเนีย, น้ำ และแอลกอฮอล์ เมื่อสัมผัสกับอากาศ สารเหล่านี้จะปล่อยก๊าซแอมโมเนีย ซึ่งมีกลิ่นฉุนและรุนแรง คล้ายกับกลิ่นน้ำยาทำความสะอาดในบ้านที่แรงมาก บางครั้งก็มีการเติมกลิ่นหอม เช่น ลาเวนเดอร์หรือยูคาลิปตัส เพื่อช่วยลดความรุนแรงของกลิ่น

ผลของการใช้เกลือดม 

เกลือดมจะกระตุ้นปฏิกิริยาตอบสนองต่อภัย ผ่านกลไกทางสรีรวิทยาเฉพาะ เมื่อใครก็ตามที่สูดดมไอระเหย ก๊าซแอมโมเนียจะระคายเคืองเยื่อบุจมูกและปอด ทำให้เกิดปฏิกิริยาการสูดหายใจ ซึ่งทำให้หายใจลึกอย่างฉับพลันและการพุ่งพล่านของออกซิเจนจะไปกระตุ้นระบบประสาทซิมพาเธติก ส่งผลให้คุณรู้สึกกระปรี้กระเปร่าขึ้นมาทันที 

กระบวนการทั้งหมดเป็นไปตามลำดับเหตุการณ์ดังนี้ :

- ไอระเหยของแอมโมเนียระคายเคืองเยื่อบุจมูกและปอด

- สิ่งนี้กระตุ้นปฏิกิริยาการสูดหายใจ

- ร่างกายเพิ่ม อัตราการหายใจและการรับออกซิเจน

- ระบบประสาทซิมพาเธติกถูกกระตุ้น ทำให้ร่างกายปล่อยอะดรีนาลีน

- บุคคลจะมีปฏิกิริยาทางสรีรวิทยาโดยตอบสนองต่อภัย ได้แก่ อัตราการเต้นของหัวใจสูงขึ้น,ความตื่นตัวเพิ่มขึ้น และพลังงานเพิ่มขึ้น

- การกระตุ้นระบบประสาทซิมพาเธติกส่งสัญญาณต่อต่อมหมวกไตให้หลั่งสารอะดรีนาลีน และฮอร์โมนความเครียดอื่นๆ โดยฮอร์โมนเหล่านี้ช่วยเพิ่มอัตราการเต้นของหัวใจ, ความดันเลือด และการไหลเวียนเลือดไปยังกล้ามเนื้อ ส่งผลให้เกิดความตื่นตัวสูงขึ้น และร่างกายพร้อมตอบสนองต่อภัยคุกคามหรือความต้องการทางกายภาพอย่างเข้มข้น

เกลือดมใช้ทำอะไรบ้าง ?

- การแพทย์แบบดั้งเดิม : ในอดีต เกลือดมถูกใช้เพื่อช่วยฟื้นคนที่หมดสติหรือรู้สึกเวียนศีรษะ

- นักกีฬา : การใช้ในยุคปัจจุบันพบได้บ่อยในกีฬาต่างๆ เช่น ฟุตบอล, ฮอกกี้, เพาเวอร์ลิฟท์ และรักบี้ นักกีฬาจะใช้เพื่อกระตุ้นสมองและเพิ่มความตื่นตัวชั่วคราวก่อนทำกิจกรรมที่ต้องใช้ความพยายามสูง อย่างไรก็ตาม การใช้เกลือดม ถูกห้ามในมวยสากลแล้ว

- ปฐมพยาบาล : บางครั้งยังคงใช้ในชุดปฐมพยาบาลเพื่อช่วยฟื้นคนที่หมดสติหรือมีความเสี่ยงจะเป็นลม 

เหตุผลที่กีฬาบางชนิดถึงสั่งห้ามใช้เกลือดม ?

ในการแข่งขันอเมริกันฟุตบอล (NFL) และองค์กรกีฬาหลายแห่งได้ห้ามใช้เกลือดม เนื่องจากสามารถปกปิดอาการของการบาดเจ็บสมองหรือการช็อกที่ศีรษะ การสูดดมแอมโมเนียเพื่อกระตุ้นความตื่นตัว อาจทำให้สัญญาณเตือนของการบาดเจ็บสมอง เช่น ความสับสน เวียนศีรษะ หรือการหมดสติ ถูกละเลยหรือซ่อนชั่วคราว นอกจากนี้ยังมีผลข้างเคียงทางกายภาพ เช่น หายใจลำบาก, ปวดหัว, ไมเกรน และในบางกรณีที่หายาก อาการชัก เป็นต้น นอกจากนี้อาจมีผลกับความเครียดที่คอและหัวซึ่งทำให้เกิดการกระตุกอย่างฉับพลันเมื่อสูดดมแอมโมเนียที่สามารถทำให้อาการบาดเจ็บที่มีอยู่แย่ลงได้

แม้เกลือดมจะมีประโยชน์แต่ก็มีผลกระทบกับร่างกายโดยเฉพาะสมอง แบบนี้นักกีฬาลองหันมาดม "ยาดมสมุนไพร" ของไทยดีกว่าเยอะ!! ไม่เชื่อลองไปฟังเพลงไวรัล "สวัสดีครับ สบายดีไหม Land of Smiles" 

แล้วจะรู้ว่า ยาดมสมุนไพรไทย สรรพคุณดีดังระดับโลกของจริง !!!

✍️ 𝐓𝐎𝐌𝐌𝐘 𝐓𝐄𝐄